ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਸਰਜ ਹਰੋਸ਼ੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਕੇਂਦਰ (ਇਸਰੋ) ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੈ ਚੰਦ ਲੈਂਡਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਗੇ। ਹਰੋਸ਼ੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਗਿਆਨ ਸਾਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ–ਕਦੇ ਇਸ ਵਿਚ ਅਸਫਲਤਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕਦੇ ਸਫਲਤਾ।
ਹਰੀਸ਼ੇ (75) ਨੇ ਇੱਥੇ ਆਯੋਜਿਤ ‘ਨੋਬਲ ਪ੍ਰਾਈਜ ਸੀਰੀਜ਼ ਇੰਡੀਆ 2019’ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿਚ ਇਤਰ ਆਈਏਐਨਐਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, ‘ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਕਿ ਇਸ ਦੇ (ਮੂਨ ਲੈਂਡਰ ਵਿਕਰਮ) ਨਾਲ ਕੀ ਹੋਇਆ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਹ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਗੇ।
ਭੌਤਿਕ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ 2012 ਵਿਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੇ ਆਸ਼ਾਵਾਦੀ ਹਰੋਸ਼ੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਗਿਆਨ ਅਸਫਲਤਾ ਮਿਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਹਰੋਸ਼ੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਗਿਆਨ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਤੁਸੀਂ ਅਗਿਆਤ ਵਿਚ ਜਾਂਦੇ ਹੋ.. ਤੁਸੀਂ ਹੈਰਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਕਈ ਵਾਰ ਸਕਾਰਾਤਮਿਕ ਤੌਰ ਉਤੇ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਨਕਾਰਾਤਿਮਕ ਰੂਪ ਨਾਲ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ਉਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੂਨ ਲੈਂਡਰ ਨਾਲ ਵਾਸਤਵ ਵਿਚ ਕੀ ਹੋਇਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਪਕਰਨ ਨੇ ਅੰਤਿਮ ਚਰਣ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਮੀਦ ਸੀ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੌਰ ਉਤੇ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਵੱਲ ਸੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਜਦੋਂ ਅਸਫਲਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਫੈਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਹੋਇਆ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਅਸਫਲਤਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਕਿਉਂਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪੈਸਾ ਲੱਗਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਅਰਥ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਲੈਣਾ ਦੇਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਇਸ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਕ ਦੇਸ਼ ਜੋ ਵਧੀਆ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਨੌਜਵਾਨ ਦਿਮਾਗਾਂ ਵਿਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਕਰਨ ਕਿ ਉਸਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਧੜਾ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇਥੇ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਹਰੋਸ਼ੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਗਣਿਤ ਵਿਚ ਬੇਹਤਰੀਨ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ, ਸਿਧਾਂਤਿਕ ਭੌਤਿਕ ਅਤੇ ਖਗੋਲ ਭੌਤਿਕ ਵਿਚ, ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਛੋਟੇ ਪੈਮਾਨੇ ਦੇ ਭੌਤਿਕੀ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟਸ ਲਈ ਪੈਸੇ ਲਗਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਚਾਹੇ ਭਲੇ ਹੀ ਇਸ ਉਤੇ ਮੂਨ ਲੈਡਿੰਗ ਵਰਗੀ ਵੱਡੀ ਪਰਿਯੋਜਨਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨਾ ਹੋਵੇ।
